تیره گیاه:

از خانواده نعناع

مشخصات گیاهی:

ساختارشناسی: گیاهی است پایا به ارتفاع تا 70 سانتی متر، دارای ساقه چهار گوش، با برگ های تقریبا قلبی شکل که به طور متقابل روی ساقه قرار می گیرند.برگ های این گیاه پوشیده از تار، بوی برگ مشابه بوی لیمو است. و گل ها به رنگ سفید یا گلی از بغل محور برگ ها خارج می شوند.

اندام دارویی:

برگ ها

دامنه انتشار:

در استان های مازندران، گرگان، گیلان، آذربایجان، ارسباران،سمنان

مهمترین ترکیبات شیمیایی :

از نظر ترکیبات شیمیایی در اندام سبز این گیاه موادی مانند اسیداولئیک، سیترال، ژرانیول و رزماری اسید وجود دارد. این گیاه دارای اسانس روغنی فرار است که به عنوان منبع غنی از سیترال است. سیترال بوی تند لیمویی دارد و معمولا از مرکبات و از این گیاه گرفته می شود و در صنعت عطرسازی مصرف دارد. همچنین در برگ های بادرنجبویه تانن ها وجود دارند. از دیگر ترکیبات آن می توان لیمونن و فلاونوئیدها را نام برد.

خواص درمانی :

بادرنجبویه از نظر طب سنتی ايران گرم و خشک است.

بادرنجبویه ضد اسپاسم، ضد نفخ و آرامبخش مشکلات روده ای – معده ای با منشاء عصبی است. هم چنین دارای اثرات آرامبخش عمومی و ضد میگرن،ضد ویروس به ویژه بر روی ویروس هرپس (تب خال) می باشد. در طب سنتی  مفرح  و برای همه علت های بلغمی و سودایی مفید است. به گوارش غذا کمک می کند، جهت رفع ترس و دلتنگی ناشی از سودا و جهت خفقان و تقویت قلب،سکسکه و رفع بوی بد دهان مفید است.

1) از این گیاه برای تسکین دردهای میگرنی، تسکین مشکلات عصبی و همچنین برای کاهش کرامپ ها یا گرفتگی‌های عضلانی ناشی از مشکل سندرم پیش از قاعدگی نیز استفاده می‌شود.

2) بادرنجبویه برای مقابله با بی‌خوابی:

بادرنجبویه با ایجاد آرامش عضلانی و رفع گرفتگی آن‌ها به داشتن خواب راحت نیز کمک می‌کند. در سال 1992، نتایج یک پژوهش نشان داد که بادرنجبویه به همراه گیاه سنبل‌الطیب (والریان) به اندازه‌ی داروهای خواب‌آور موثرند. برای رفع بی خوابی‌های ناشی از استرس و فشارهای عصبی نیز می‌توانید روزانه 1 تا 2 فنجان دمنوش یا عرق بادرنجبویه میل کنید.

3) بادرنجبویه ضد درد و مناسب برای تسکین اعصاب:

بادرنجبویه آرام‌بخش است و در کنار مصرف مسکن‌هایی مانند ایبوبروفن و غیره برای تسکین برخی از دردها نیز موثر است. حتی اگر این گیاه باعث رفع کامل درد نشود بدون شک شدت آن را کاهش خواهد داد. از این گیاه برای تسکین دردهای میگرنی، تسکین مشکلات عصبی و همچنین برای کاهش کرامپ ها یا گرفتگی‌های عضلانی ناشی از مشکل سندرم پیش از قاعدگی نیز استفاده می‌شود.

4) بادرنجبویه برای مقابله با تپش قلب ناشی از مشکلات عصبی:

بادرنجبویه تسکین‌دهنده و آرام‌بخش است. به همین دلیل هم برای مقابله با اضطراب و تشویش و گرفتگی‌های عضلانی مفید است. متأسفانه زمانی که اضطراب و نگرانی بر فرد غلبه می‌کند اسپاسم های عضلانی نیز آزاردهنده می‌شوند. در این شرایط می‌توانید به این گیاه اعتماد کنید. برگ‌های بادرنجبویه روی گیرنده‌های گابا (GABA) تأثیر می‌گذارند. این گیرنده‌ها در عملکرد انتقال‌دهنده‌های عصبی کنترل‌کننده‌ی سیستم عصبی اختلال ایجاد می‌کنند به طوری که فعالیت آن‌ها را افزایش داده و به این ترتیب مانع از فعالیت درست سیستم عصبی مرکزی می‌شوند که وظیفه‌ی آرامش عضلات را بر عهده دارد. زمانی که تپش قلب نیز به واسطه‌ی استرس و فشارهای روحی افزایش می‌یابد این گیاه می‌تواند کارساز باشد. برای این کار باید روزانه یک تا دو فنجان دمنوش یا عرق بادرنجبویه میل کنید.

5) بادرنجبویه تعریق بدن را افزایش می‌دهد که راه درمان سنتی سرماخوردگی‌های همراه با تب است. همچنین نوشیدن دم کرده و یا عرق بادرنجبویه بعد از غذا به هضم آن کمک می‌ کند.

6) برای رفع احساس صداهای مبهم در گوش، هیستری، مالیخولیا

عوارض جانبی:

در مقادیر دارویی توصیه شده عارضه مهمی برای آن ثبت نشده است. افرادی که دچار گلوکم یا همان آب سیاه هستند نیز نباید از این گیاه استفاده کنند چون امکان دارد فشار چشمشان بالا رفته و مشکلشان بدتر شود. آقایانی که دچار ورم در پروستات هستند نیز باید از مصرف این گیاه بپرهیزند. روغن گیاهی بادرنجبویه برای خانم‌های باردار و شیرده و همچنین کودکان مورد منع مصرف دارد. مصرف این گیاه با توجه به تاثیر آن در مشکلات تیروئیدی برای افرادی که از اختلالات تیروئیدی رنج می‌برند حتما باید تحت نظر پزشک باشد.

منابع:

www.tebyan.net

پايگاه اطلاع رساني پزشكان ايران www.irteb.com

بانک اطلاعات تخصصی گیاهان دارویی www.ihms.ir

مرکز تحقیقات گیاهان دارویی ssu.ac.ir

www.hidoctor.ir