تیره گیاه:

خانواده چتریان

مشخصات گیاهی:

رازيانه گياهي است معطر ، علفي و دوساله كه ارتفاع آن تا 2 متر مي رسد ساقه آن داراي شيارهاي هم دريف و موازي مي باشد برگهاي آن نازك و نخي مانند شوید است گلهاي رازيانه زرد و بصورت خوشه در انتهاي ساقه ظاهر مي شود . ميوه رازيانه كوچك و بطول حدود 8 ميليمتر و عرض 3 ميليمتر بوده و داراي بوئي معطر و طعمي شيرين مي باشد.

اندام دارویی:

اندام داروئی گیاه ، میوه های رسیده و خشک شده آن می باشند.

دامنه انتشار:

رازیانه تلخ ، بومی مناطق مدیترانه ای است و در فرانسه، اسپانیا، پرتغال و شمال آفریقا به حالت خودرو رشد می نماید. در ایران در بیشتر نقاط از قبیل آذربایجان، کردستان، کرمان، خراسان و یزدکاشته شده و در شمال به صورت خودرو رشد می نماید.

مهمترین ترکیبات شیمیایی :

شامل آنتول، استر اگول، لیمونن، آلفا پینن، فنچون

خواص درمانی :

رازيانه از نظر طب قديم ايران گرم و خشک است . ريشه رازيانه گرمتر از بقيه قسمت هاي گياه است.

1) رازیانه باعث ایجاد تعادل هورمونی، جلوگیری از بیماری‌های دستگاه تناسلی، پیشگیری از ابتلا به سرطان رحم و دهانه رحم و درمان بیماری شایع سرد مزاجی جنسی در زنان می‌شود. رازيانه بعلت داشتن هورمون زنانه رشد دخترها را جلو مي اندازد.

2)  رازيانه اثر زياد كنده شير را در زنانش دارد.

3) اشتها آور و مقوي است .

4) نفخ و گاز معده رااز بين مي برد .

5) رازيانه ادرار آور است .

6) دفع کننده سنگهای مجاری ادراری

7) جوشانده ريشه رازيانه ملين مسهل است .

8) روغن تخم رازيانه كرم روده را از بين می برد .

9) حالت تهوع رابر طرف مي كند .

10) براي برطرف كردن آسم، سرفه و تنگي نفس از دم كرده و یا عرق تخم رازيانه بمقدر سه فنجان در روز استفاده كنيد .

11) براي رفع اسهال رازيانه را با زیره سبز به نسبت مساوي دم كرده و به مريض بدهيد .

12) ريشه رازيانه داراي كومارين مي باشد . چون اين ماده رقيق كننده خون است بنابراين آنهايي كه مبتلا به تصلب شرائين يا انسداد رگها هسند مي توانند از جوشانده ريشه رازيانه استفاده كنند.

13) دردهاي مفاصل را برطرف مي كند .

14) اشتها را زياد مي كند .

15) براي از بين بردن درد آرتروز روغن رازيانه را در محل درد بماليد.

16) قطع کننده آبریزش چشم و مقوی بینایی است.

آثارفارماکولوژیکی:

میوه‌های رازیانه دارای نوعی اثر استروژنیک بوده و سبب افزایش وزن و چاقی می‌شود. میوه و اسانس رازیانه به دلیل دارا بودن آنتول موجب کاهش یا توقف اسپاسم‌های دستگاه گوارش و تشدید ترشح شیرابه‌های گوارشی و در نتیجه بالا رفتن کیفیت هضم می‌گردد. مجموعۀ این اعمال سبب رفع سوء هاضمه و به تبع آن برخی بی‌خوابی‌ها که در اثر اختلالات فیزیکی دستگاه گوارش حادث شده‌اند درمان می‌یابند . بررسی‌های دقیق‌تر نشان داده‌اند که اثر آنتی‌اسپامودیک اسانس رازیانه از طریق مهار انقباضات ناشی از استیل کولین و هیستامین صورت می‌گیرد. عصاره‌های بدست آمده از برگهای رازیانه قادر است فشار خون سرخرگی را بدون آنکه بر تعداد ضربانات قلب یا تنفس تأثیر داشته به طرز چشم‌گیری کاهش دهد.

عوارض جانبی:

رازيانه چون گرم است بنابراين براي گرم مزاجها خوب نيست و اينگونه افراد بايد آنرا با سكنجبين بخورند بطور زياده روي در مصرف رازيانه معده راسست كرده و تشنج مي آورد. رازیانه با احتمال بسیار کم می تواند باعث بروز حساسیت شود. در دوران شیر دهی بهتر است در مادرانی که نوزاد پسر دارند ( به دلیل اثرات شبیه استروژنی) مصرف نشود.

منابع:

فارماکوپه گیاهی ایران ،معاونت تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی

صمصام شریعت ، سید هادی . گزیده گیاهان دارویی . اصفهان ، انتشارات مانی 1386.

رحیمی نیا ، مصطفی : فرهنگ مصور گیاهان دارویی ، چاپ اول ، تهران 1387.

جعفرنیا،ساسان.خسروشاهی،سارا.قاسمی،میترا:راهنمای جامع و مصورخواص و کاربرد گیاهان دارویی ، چاپ سوم،

مشهد ، انتشارات سخن گستر 1387.

ولی الله مظفریان: فلور استان یزد ، تهران ، انتشارات یزد، 1379.

هانس فلوک،ترجمه:محمد رضا توکلی صابری ، محمد رضا صداقت : گیاهان دارویی .انتشارات روزبهان ، تهران (1371).

پايگاه اطلاع رساني پزشكان ايران www.irteb.com

بانک اطلاعات تخصصی گیاهان دارویی www.ihms.ir

مرکز تحقیقات گیاهان دارویی ssu.ac.ir